Digitalizacja w sektorze produkcyjnym polega głównie na łączeniu nowoczesnych technologii z tradycyjnymi metodami produkcji. Nierozerwalnie są z nią związane pojęcia Przemysłu 4.0 i czwartej rewolucji przemysłowej, które obejmują wszelkie innowacje, jakie zdobycze cyfryzacji wnoszą do funkcjonowania fabryk. Z pewnością zdajesz sobie sprawę z faktu, że tak wieloaspektowe zmiany będą wpływać również na pracę HR. W naszym ostatnim artykule Jak być skutecznym HR Business Partner w fabryce? wspominaliśmy, że dobry HR-owiec musi orientować się również w najnowszych trendach i nowinkach technicznych w przemyśle. I właśnie dlatego przedstawiamy tendencje, które już dzisiaj stają się kluczowe w rozwoju fabryk, a także staramy się przewidzieć, jak mogą one oddziaływać na obszar zarządzania kapitałem ludzkim.
Internet rzeczy (IoT)
IoT (Internet of Things) to sieć połączonych urządzeń, które mogą porozumiewać się ze sobą, gromadzić oraz udostępniać dane. W epoce Przemysłu 4.0 to właśnie urządzenia i systemy w nowoczesnych fabrykach mają być połączone w sieć, co umożliwia im komunikowanie się i porządkuje gromadzone dane. Sprzęty są również wyposażone w inteligente czujniki monitorujące parametry w czasie rzeczywistym. Ułatwia to przewidywanie ewentualnych usterek, optymalizację zarządzania zasobami i zmniejszenie liczby przestojów w trakcie produkcji.
Do zadań HR w fabrykach przyszłości należeć będzie oswajanie pracowników z wykonywaniem zadań w środowisku IoT (może to stać się istotnym aspektem onboardingu pracowniczego). HR-owcy będą również odpowiedzialni za zapewnienie pracownikom przeszkolenia w zakresie zarządzania danymi i bezpieczeństwa danych wrażliwych. Im bardziej zaawansowane technologicznie stają się fabryki, tym bardziej rośnie rola kompetencji związanych z cyberbezpieczeństwem. Tradycyjnie rozumiane bezpieczeństwo w środowisku pracy także może ulec zmianie. Inteligentne urządzenia będą monitorować istotne parametry i ostrzegać przed ewentualnymi zagrożeniami. Prawdopodobnie zmieni się charakter stanowisk związanych z BHP — osoby pracujące w tej roli będą musiały mieć znacznie większe kompetencje techniczne i cyfrowe.
W skrócie:
- IoT łączy urządzenia w sieć, umożliwiając komunikację i udostępnianie danych.
- Pomaga przewidywać usterki, optymalizować zarządzanie zasobami i zmniejszać przestoje.
- HR musi zapewniać szkolenia dotyczące zarządzania i bezpieczeństwa danych oraz oswajanie pracowników z IoT.
Robotyzacja
Coraz bardziej zaawansowane roboty przejmują kolejne etapy produkcji, a systemy sterowania mogą zarządzać licznymi procesami, od surowców po gotowe produkty. Wykorzystanie robotów przemysłowych pozwala często zwiększyć wydajność i zminimalizować ryzyko błędów, ze względu na to, że maszyny radzą sobie lepiej niż człowiek z wykonywaniem precyzyjnych i powtarzalnych zadań. Obserwując gwałtowne przyspieszenie rozwoju technologii AI w ostatnich latach, można spodziewać się, że rola robotów w fabrykach i ich złożoność będą tylko rosły. Proces robotyzacji ma rzecz jasna pozytywny i negatywny wpływ na pracowników. Z jednej strony może eliminować ilość stanowisk pracy, a z drugiej inteligentne maszyny mogą wyręczyć człowieka w wykonywaniu zadań w niebezpiecznych warunkach.
Da HR tendencja ta jest zapowiedzią znaczących zmian w strukturze zatrudnienia. Za jakiś czas jeszcze bardziej istotna dla sektora produkcji stanie się konieczność angażowania wysoce wykwalifikowanych specjalistów, w dodatku posiadających kompetencje w zakresie automatyki i robotyki oraz obsługi rozwiązań AI. Stopniowemu zmniejszeniu ulegnie liczba wakatów dla niewykwalifikowanych pracowników niższego szczebla.
W skrócie:
- Zaawansowane roboty przejmują etapy produkcji, zwiększając wydajność i minimalizując błędy.
- Mogą eliminować niektóre stanowiska pracy, ale też poprawiają bezpieczeństwo.
- HR będzie potrzebować specjalistów z kompetencjami w zakresie automatyki, robotyki i AI.
Rola systemów ERP
Systemy ERP (Enterprise Resource Planning) to oprogramowanie używane przez firmy do zarządzania i automatyzacji wielu kluczowych procesów biznesowych. Systemy te integrują różne funkcje organizacyjne, m.in.
- zarządzanie finansami,
- zarządzanie danymi pracowników,
- kontrolę produkcji i monitorowanie sprzętu,
- zarządzanie zasobami i magazynami,
- kontrolę łańcuchów dostaw,
- zarządzanie sprzedażą i obsługę zamówień.
ERP to potężne “kombajny”, które pozwalają na swobodny przepływ informacji między różnymi działami, co umożliwia całościowe zarządzanie zasobami i podejmowanie decyzji biznesowych na podstawie danych. Oczywiście oprogramowanie ERP nie należy do tanich, jednak ze względu na swoją elastyczność i mnogość opcji na korzystanie z niego decyduje się wiele firm produkcyjnych (np. Koral, Piątnica). Popularność ERP w Polsce z pewnością będzie rosła ze względu na obecność na naszym rynku zagranicznych inwestorów oraz fakt, że oprogramowanie ERP ułatwia optymalizację pracy fabryk i umożliwia zdalne zarządzanie częścią procesów.
Wybrane obowiązki HR również mogą zostać przeniesione do modułów składających się na ERP. W związku z tym działy HR w sektorze produkcji powinny pozostawać otwarte na zmianę narzędzi, na których pracują. Chcąc wybiegać w przyszłość, HR Managerowie powinni oceniać pracę działów według mierzalnych parametrów sprzężonych z głównymi KPI fabryk jako przedsiębiorstw. W ten sposób obszar HR łatwiej będzie włączyć w całościowy system zarządzania danymi.
W skrócie:
- ERP integruje różne funkcje organizacyjne, usprawniając zarządzanie i automatyzację procesów.
- Popularność ERP rośnie ze względu na optymalizację pracy fabryk i możliwość zdalnego zarządzania.
- HR musi być otwarty na nowe narzędzia i oceniać pracę według mierzalnych parametrów.
Cyfrowe bliźniaki — wielka symulacja
Bardzo ciekawym i innowacyjnym aspektem czwartej rewolucji przemysłowej są tzw. cyfrowe bliźniaki, czyli wirtualne modele symulujące działanie konkretnych fabryk, maszyn lub procesów produkcyjnych. Tego rodzaju symulacje istnieją stosunkowo od niedawna ze względu na dużą moc obliczeniową, jaka jest potrzebna do ich uruchomienia (nierzadko wykorzystywane są komputery kwantowe). Są to bardzo drogie technologie, jednak pozwalają wykonywać symulacje i testy różnych scenariuszy produkcyjnych bez konieczności przerywania rzeczywistej produkcji. Pomaga to w identyfikacji potencjalnych problemów, zwiększaniu wydajności fabryk i optymalizowaniu procesów.
Z uwagi na dużą cenę cyfrowe bliźniaki nie należą jeszcze do powszechnych rozwiązań. W przyszłości mogą jednak stać się źródłem danych, które będą bardzo istotne przy podejmowaniu kluczowych decyzji biznesowych i zaopatrzeniowych w sektorze produkcji. Możliwe, że stopniowo w fabrykach powstaną nowe stanowiska do obsługi cyfrowych bliźniaków i środowiska symulowanego, a także wzrośnie rola analityków danych gromadzonych w czasie rzeczywistym. Przesunie się również środek ciężkości przy podejmowaniu decyzji — istotniejsze będą dane, a mniej istotne opinie osób stojących na czele struktur.
W skrócie:
- Wirtualne modele symulujące działanie fabryk, maszyn lub procesów produkcyjnych.
- Pozwalają na testy bez przerywania produkcji, identyfikację problemów i optymalizację procesów.
- W przyszłości mogą stać się źródłem danych istotnych dla decyzji biznesowych, tworząc nowe stanowiska pracy.
Automatyzacja procesów
W fabrykach coraz więcej procesów produkcyjnych i operacyjnych ulega automatyzacji. I nie chodzi tu tylko o wspomniane wcześniej roboty oraz maszyny przejmujące kolejne etapy produkcji, ale także tendencję do automatyzowania innych obszarów. Fabryka jest swoistym organizmem, w którym sprawna praca wszystkich działów przekłada się na pożądaną wydajność. W działach HR w fabrykach przykładami automatyzacji są systemy ATS (Applicant Tracking Systems), które zarządzają aplikacjami kandydatów, porządkują duże liczby CV i selekcjonują najlepsze profile na podstawie zdefiniowanych kryteriów. Pozwala to przyspieszyć wstępne etapy rekrutacji i wyboru najlepszych aplikujących. Od wielu lat w firmach z powodzeniem stosowane są również systemy kadrowe do zarządzania danymi pracowników. Automatyzacji ulega też proces organizacji posiłków pracowniczych. Dzięki odpowiednim rozwiązaniom (np. Lunchspot) przyspieszeniu i uproszczeniu ulega zarówno zamawianie posiłków, jak i ich rozliczanie. Pracownicy otrzymują pełnowartościowe posiłki w atrakcyjnych cenach.
W skrócie:
- Automatyzacja obejmuje zarówno produkcję, jak i inne obszary, takie jak rekrutacja i zarządzanie danymi pracowników.
- Systemy ATS i kadrowe przyspieszają procesy HR, a rozwiązania do zamawiania posiłków upraszczają ich organizację.
- Technologie zwiększają wydajność i precyzję, a HR musi rozwijać kompetencje cyfrowe w zespołach.
Zmiany czekające zakłady produkcyjne w związku z rozwojem technologicznym, są nieuniknione. Rozwiązania, które dziś są drogą ciekawostką i mają charakter eksperymentalny, za kilka lat mogą stać się powszechnie wykorzystywane w fabrykach. Technologie niosą ze sobą liczne korzyści — zwiększają wydajność i precyzję, a jednocześnie pozwalają przewidywać nadchodzące zagrożenia. Czwarta rewolucja przemysłowa przynosi działom HR w fabrykach właściwie dwa kluczowe wyzwania — zmianę w strukturze zatrudnienia (rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników ze specjalistycznymi umiejętnościami technicznymi) oraz konieczność rozwijania fabryk jako środowiska pracy, w którym istotne decyzje podejmowane są na podstawie danych. Działy HR muszą dbać o rozwój kompetencji cyfrowych w zespołach, stale śledzić nowe technologie, a przede wszystkim zachować otwartość na innowacyjne rozwiązania w zakresie automatyzacji procesów.